Mana yoz ham kirib keldi, har yoz bizga yangi hasharotlar chaqishidan aziyat chekamiz. Ammo hamma ham ulardan aziyat chekmaydi. Ehtimol, kimdir bog’dagi skameykada tinchgina kitob o’qishi mumkinligini sezgandirsiz, yonidagi odam esa g’izilagan ovozlardan bezor bo’lgan, hasharotlar u insonni doimiy ravishda qichinish, chaqishlardan bezor qilib, tinch qo’ymaydi. Lekin gap shundaki, chivinlar kimni tishlamoqchi (chaqmoqchi) bo’lishini tanlaydi.
Tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, odamlarning taxminan 20 foizi chivinlarni o’ziga boshqalardan qaraganda ko’proq jalb qiladi. Bugun Xayrlikun bilan siz bu hasharotlar kimni tez-tez tishlashini bilib olasiz.
Nima uchun chivinlar tishlaydi?
Hamma chivinlar tishlamaydi. Erkak chivinlar faqat gul nektarlari bilan oziqlanadi, urg’ochilar esa tuxum rivojlanishi va ko’payishi uchun oqsilga muhtoj bo’lib, ular bu oqsilni qondan topadilar.
Chivinlarning uzun og’iz bo’shlig’i (proboscis) bo’lib, ular boshlaridan uzoqroqqa cho’zilgan. Chivin chaqqanda, u o’zining proboscis yordamida terini teshadi, ichadi va so’lakni qonimizga chiqaradi.
Ammo bu hasharotlar hammani birdek tishlamaydi. Ular ba’zi odamlarni tishlaydilar va boshqalarga deyarli e’tibor bermaydilar. Chivinlar kimni tishlasa, ularning tanloviga bir qancha omillar ta’sir qiladi. Va bularni hozi ko’ramiz!
Kiyim rangi
Kimni chaqishni tanlashda chivinlar ko’rish qobiliyatidan foydalanadilar. Ular odamlarni 5 dan 10 metrgacha masofada ko’rishadi. Agar siz yorqin yoki quyuq ranglarda (yashil, qora va qizil) kiysangiz, hasharotlar sizni osonroq payqaydi.
Chivin chaqishi oldini olish uchun maslahatim ko’rimsizroq, och yoki oq kabi yumshoq ranglarni tanlang.
Qanday nafas olishingiz!
Chivinlar sizni nafaqat ma’lum masofadan ko’rishga, balki sizni ma’lum masofadan ham hid orqali topa oladi. Ular karbonat angidrid hidini 50 metr uzoqlikdan sezishlari mumkin. Va buning uchun ular maksiller palp deb ataladigan organdan foydalanadilar. Shuning uchun, siz qanchalik ko’p nafas olsangiz, chivin uchun shunchalik siz jalb qilinishingiz osonroq bo’ladi.
Katta jussali odamlar ko’proq karbonat angidridni chiqaradilar, shu sababli ular bu hasharotlarning chaqishidan ko’proq aziyat chekadilar.
Biz karbonat angidridni chiqarishda burun va og’iz dan foydalanganimiz sababli, chivinlar boshimizni nishonga olishi ko’proq.
Tanadan kelayotgan hid! 
Karbonat angidriddan tashqari, chivinlar boshqa hidlarni ham seza oladi. Masalan, ular sut kislotasi, siydik kislotasi, ammiak va terda chiqariladigan boshqa birikmalarni ajrata oladilar.
Genetik omillar, shuningdek, har bir odam tomonidan chiqarilgan siydik kislotasi va boshqa moddalar miqdoriga ta’sir qiladi. Bundan tashqari, kuchli jismoniy mashqlar tanadagi sut kislotasining to’planishini oshiradi.
Tabiiy bakteriyalar bizning terimizda ham yashaydi. Ter bilan aralashganda, ular ma’lum bir hid hosil qiladi.
Ba’zi tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, bu bakteriyalarning turlari va miqdori odamning chivinlar chaiqishiga ko’proq moyil bo’lishiga sabab bo’lishi mumkin. Mutaxassislar ishtirokchilarni 2 guruhga bo‘lishdi. Birinchi guruhda chivinlar tomonidan tez-tez tishlanganlar, ikkinchisida esa chivin chaqishi ko’p bo’lmaganlar. Birinchi guruh ishtirokchilari terisida ko’proq bakteriyalar bor edi. Ikkinchi guruhdagi odamlarda kamroq bakteriyalar bor edi, lekin ular ko’proq xilma-xil edi. To’piq va oyoqlar bakteriyalar uchun yaxshi ko’payish joyidir va bu tana qismlari nima uchun chivinlar tominidan ko’proq tishlanishiga sababini tushuntirishi mumkin.
Tana harorati
Chivinlarni tana harorati yuqori bo’lgan odamlar o’ziga jalb qiishga moyilroq bo’ladilar. Mashq qilish paytida tanamiz ko’proq ter ishlab chiqaradi va uning haroratini oshiradi. Shunday qilib, mashqdan keyin siz ushbu hasharotlarning chaqishidan aziyat chekishingiz ko’proq kuzatiladi.
Qaysi qon guruhiga mansubligingiz!
Bunga ishonish qiyin, lekin barcha qonlar chivinlar uchun bir xil darajada jozibali emas. Ular ma’lum qon turlarini afzal ko’radilar.
Tadqiqot shuni ko’rsatdiki, chivinlar 4 chi tipidagi odamlarni birinchi guruh qon egalari qaraganda deyarli 2 baravar ko’proq chaqadilar. 2 chi tipidagi egalari o’rtadadir.
Taxminan 80% odamlar qanday qon guruhi ekanligini ko’rsatadigan sekretsiya ishlab chiqaradi. Qon guruhidan qat’i nazar, chivinlar ularni ko’proq chaqadilar.
Homiladorlik payti 
Ma’lum bo’lishicha, homilador ayollar chivinlar uchun ko’proq jalb qilinishiga moyil bo’lishi mumkin. Tadqiqot shuni ko’rsatdiki, chivinlar homilador ayollarni ikki baravar ko’p tishlaydi. Mutaxassislarning fikricha, bunga bir qancha omillar ta’sir qilishi mumkin.
- Karbonat angidrid. Homiladorlikning kech davridagi ayollar homilador bo’lmagan ayollarga qaraganda 21% ko’proq havo chiqaradilar.
- Harorat. Homilador ayolning qorin bo’shlig’idagi harorat homilador bo’lmagan odamga qaraganda taxminan 1 daraja issiqroq.
Agar bugungi maqolamizni foydali deb topgan bo’lsangiz, albatta boshqalar bilan ulashishni unutmang! qanday maqolalarni bizdan kutib qolishingizni kommentda qoldiring albatta! Xayrlikun #foydali
